Bệnh khớp gối là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến, ảnh hưởng đến khả năng vận động hàng ngày của nhiều người. Theo Ông Nguyễn Thành Danh, truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông với kinh nghiệm phong phú trong điều trị các bệnh lý xương khớp, việc hiểu rõ về bệnh khớp gối và các dấu hiệu nhận biết sớm có thể giúp mọi người chủ động bảo vệ sức khỏe. Bài viết này sẽ tập trung làm rõ khái niệm bệnh khớp gối là gì, cùng với những biểu hiện cụ thể để nhận diện kịp thời, dựa trên kiến thức y học hiện đại kết hợp góc nhìn Đông y.
Bệnh khớp gối là gì?
Khớp gối đóng vai trò quan trọng như một “bản lề” linh hoạt trong cơ thể, giúp duy trì sự cân bằng và thực hiện các hoạt động hàng ngày. Bệnh khớp gối đề cập đến các tình trạng tổn thương, viêm nhiễm, thoái hóa hoặc rối loạn chức năng tại vùng này, có thể xuất phát từ nhiều yếu tố nội tại và ngoại tại.
Cụ thể, khớp gối được hình thành từ sự kết nối giữa xương đùi, xương chày và xương bánh chè, được hỗ trợ bởi hệ thống sụn khớp, bao khớp, gân, cơ và dây chằng. Trong Đông y, khớp gối thuộc hệ thống kinh lạc liên quan đến Can (gan) và Thận (thận), nơi khí huyết lưu thông để nuôi dưỡng xương khớp. Khi khí huyết bị ứ trệ hoặc tà khí xâm nhập, dễ dẫn đến các vấn đề tại đây. Về mặt sinh lý học, khớp gối phải chịu lực lớn từ trọng lượng cơ thể, khiến nó dễ bị tổn thương hơn so với các khớp khác. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm tuổi tác cao gây thoái hóa, béo phì tăng áp lực lên khớp, chấn thương do tai nạn hoặc thể thao, tư thế sai lệch trong sinh hoạt, hoặc rối loạn chuyển hóa như gout hay tiểu đường. Những yếu tố này có thể làm suy yếu cấu trúc khớp, dẫn đến viêm nhiễm hoặc mất chức năng dần dần.
Theo quan sát lâm sàng của chuyên gia Đông y như Ông Nguyễn Thành Danh tại Dược Bình Đông, bệnh khớp gối thường tiến triển âm thầm, đặc biệt ở người trung niên và cao tuổi, nơi sự lão hóa tự nhiên làm giảm khả năng tái tạo sụn khớp. Nếu không nhận biết sớm, tình trạng có thể lan rộng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Các loại bệnh khớp gối thường gặp
Trong thực tế, bệnh khớp gối không phải là một bệnh duy nhất mà bao gồm nhiều dạng khác nhau, mỗi loại có đặc trưng riêng về nguyên nhân và biểu hiện. Việc phân loại giúp dễ dàng nhận diện hơn, từ đó hỗ trợ quá trình theo dõi sức khỏe.
Ví dụ, viêm khớp gối (osteoarthritis) là dạng phổ biến nhất, thường do thoái hóa sụn khớp theo tuổi tác hoặc lặp lại các động tác sai cách. Trong Đông y, đây được xem là tình trạng “tỳ vị hư nhược” dẫn đến khí huyết không thông. Một loại khác là viêm khớp dạng thấp, mang tính chất tự miễn, gây viêm màng hoạt dịch và có thể đối xứng hai bên. Chấn thương khớp gối, như đứt dây chằng hoặc rách sụn chêm, thường xảy ra đột ngột do va chạm mạnh. Ngoài ra, gout khớp gối do tích tụ axit uric, hoặc nhiễm khuẩn khớp gối từ vi khuẩn xâm nhập. Mỗi loại đều có dấu hiệu đặc trưng, nhưng chung quy đều làm giảm khả năng vận động.
Dấu hiệu nhận biết bệnh khớp gối
Nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh khớp gối là chìa khóa để tránh biến chứng nghiêm trọng, giúp duy trì lối sống lành mạnh. Những biểu hiện này có thể xuất hiện dần dần hoặc đột ngột, tùy thuộc vào nguyên nhân gốc rễ.
Cụ thể, bạn có thể chú ý đến các dấu hiệu sau:
- Đau nhức vùng gối: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, thường tăng khi vận động như đi bộ, lên xuống cầu thang hoặc đứng lâu. Trong Đông y, đau này liên quan đến “huyết ứ” hoặc “phong hàn thấp” xâm nhập, khiến khí huyết không lưu thông mượt mà. Cơn đau có thể âm ỉ ban ngày và tăng về đêm, ảnh hưởng đến giấc ngủ.
- Sưng và nóng đỏ quanh khớp: Khớp gối có thể sưng to, da vùng đó đỏ và nóng ran, kèm theo cảm giác căng tức khó chịu. Điều này thường chỉ viêm nhiễm cấp tính, như trong trường hợp gout hoặc chấn thương, nơi cơ thể phản ứng để bảo vệ vùng bị tổn thương.
- Cứng khớp, đặc biệt buổi sáng: Nhiều người gặp tình trạng cứng khớp sau khi thức dậy, kéo dài hơn 30 phút, làm khó khăn khi co duỗi chân. Theo Ông Nguyễn Thành Danh, đây là dấu hiệu của “thận hư” trong Đông y, nơi tinh khí không đủ để nuôi dưỡng khớp, thường thấy ở viêm khớp dạng thấp.
- Tiếng kêu lạ khi vận động: Có âm thanh lạo xạo, lục cục hoặc “crack” khi duỗi hoặc co chân, do bề mặt sụn khớp không còn mịn màng, ma sát tăng lên. Đây là biểu hiện sớm của thoái hóa khớp gối.
- Hạn chế vận động: Khó khăn trong việc co duỗi hết tầm, hoặc cảm giác khớp “kẹt” lại, khiến đi lại khập khiễng. Trong trường hợp nặng, người bệnh có thể không thể đứng vững mà cần hỗ trợ.
- Đau tăng theo thời tiết hoặc hoạt động: Cơn đau thường nặng hơn khi thời tiết lạnh ẩm, hoặc sau các hoạt động lặp lại như chạy bộ. Ngoài ra, nếu đau liên tục không giảm khi nghỉ ngơi, có thể chỉ ra vấn đề nghiêm trọng hơn.
Những dấu hiệu này có thể khác nhau tùy theo loại bệnh, nhưng nếu kéo dài hơn 2-3 tuần hoặc kèm theo sốt, mệt mỏi toàn thân, cần chú ý đặc biệt. Tại Dược Bình Đông, các chuyên gia như Ông Nguyễn Thành Danh thường khuyên rằng, việc kết hợp theo dõi dấu hiệu với lối sống cân bằng có thể hỗ trợ sức khỏe khớp gối tốt hơn, ví dụ qua các sản phẩm thảo dược tự nhiên như Bình Đông Cốt Thống, được chiết xuất từ các vị thuốc Đông y truyền thống để hỗ trợ giảm triệu chứng một cách nhẹ nhàng.
Nguyên nhân dẫn đến các dấu hiệu bệnh khớp gối
Để nhận biết chính xác hơn, hiểu về nguyên nhân đằng sau các dấu hiệu là cần thiết, giúp phân biệt giữa các tình trạng thông thường và nghiêm trọng.
Tuổi tác là yếu tố hàng đầu, khi sụn khớp mòn dần, dẫn đến đau và cứng. Béo phì tăng gánh nặng lên khớp gối, khiến dấu hiệu sưng đau xuất hiện sớm hơn. Chấn thương cũ, dù nhỏ, cũng có thể tích tụ thành vấn đề mãn tính. Trong Đông y, các dấu hiệu còn liên quan đến sự mất cân bằng âm dương, như “thận hư can vượng” gây thoái hóa. Rối loạn chuyển hóa, chẳng hạn axit uric cao trong gout, gây sưng đột ngột. Sai tư thế hàng ngày, như ngồi xổm lâu hoặc mang vác nặng, cũng góp phần làm dấu hiệu rõ rệt hơn.
Khi nào cần chú ý đặc biệt đến dấu hiệu
Không phải dấu hiệu nào cũng báo hiệu bệnh nặng, nhưng một số tình huống đòi hỏi sự cảnh giác cao để tránh biến chứng.
Nếu đau gối kéo dài hơn 3 tuần, kèm sưng to hoặc biến dạng khớp, đây có thể là dấu hiệu của viêm nhiễm sâu hoặc thoái hóa nặng. Trong trường hợp đau dữ dội đột ngột sau chấn thương, hoặc không thể chịu lực lên chân, cần kiểm tra ngay để loại trừ đứt dây chằng. Theo kinh nghiệm của chuyên gia tại Dược Bình Đông, những dấu hiệu kèm theo mệt mỏi, sốt nhẹ hoặc đau lan sang các khớp khác có thể chỉ ra bệnh hệ thống như viêm khớp dạng thấp. Việc nhận biết kịp thời giúp duy trì vận động tốt hơn.
Tóm lại, bệnh khớp gối không chỉ là vấn đề tuổi tác mà còn ảnh hưởng từ lối sống, và việc nắm rõ dấu hiệu giúp bạn chủ động hơn. Với sự tham vấn từ Ông Nguyễn Thành Danh tại Dược Bình Đông, hy vọng bài viết này cung cấp thông tin hữu ích, giúp bạn dễ dàng nhận diện và chăm sóc sức khỏe khớp gối hiệu quả.
Thông tin của Lương y Nguyễn Thành Danh
Tác giả: Ông Nguyễn Thành Danh, truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông, giàu kinh nghiệm điều trị các bệnh lý xương khớp.
Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Dược Bình Đông. Khi chia sẻ, cần trích dẫn nguồn đầy đủ: “Tác giả: Lương y Nguyễn Thành Danh – Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: “Theo Dược Bình Đông” hoặc tương tự, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
Tham khảo: Vinmec, Nhà thuốc Long Châu, Tâm Anh Hospital, Medlatec
Lương Y Nguyễn Thành Danh 